پیشینه چاپ و نشر کارت‌پستال تصویری در جهان و ایران

مهرداد اسکویی فیلم‌ساز و پژوهشگر ایرانی در شب کارت‌پستال‌های تاریخی ایران به پیشینه چاپ و نشر کارت پستال تصویری در جهان و ایران پرداخت و گفت: همراه شدن با داستان پیدایش کارت‌پستالهای مصور آنگونه که بر همه جزئیاتش آگاه شویم، کاری ناممکن است اما بررسی نسخه‌هایی که از دوران اولیه رواج آن باقی مانده ما را با تحول بزرگی در حوزه فرهنگی، اجتماعی و به دنبالش اقتصادی روبرو می‌سازد.

به گزارش میراث‌آریا، مهرداد اسکویی با اشاره به پیشینه چاپ و نشر کارت‌پستال مصور در جهان گفت: آنگونه که از شواهد بر می‌آید، قدیمی‌ترین کارت‌پستال مصور جهان یک نسخه با طراحی و رنگ آمیزی دستی است که در سال ۱۸۴۰ از امریکا به لندن برای یک نمایشنامه‌نویس و رمان‌نویس به نام تئودورک ارسال شده است با این حال نخستین کارت‌پستال‌های تصویری از سوی ارتش چاپ شد و در خدمت آن قرار گرفت تا حس وطن‌دوستی را به غلیان آورد.

اسکویی اظهار کرد: اولین کارت‌پستال تبلیغاتی جهان در سال  ۱۸۷۲ در بریتانیا چاپ و نخستین نمونه آلمانی آن در ۱۸۷۴ تولید شد.در دو دهه بعد چاپ کارت‌پستال‌های تصویری افزایش یافت. هنگام برگزاری نمایشگاه پاریس و اولین مراسم بازدید عمومی برج ایفل در ژوئن ۱۸۸۹ ناشران فرانسوی این رویداد با شکوه و مجلل را با انتشار نقش و نگارهای تصویری در قسمت نگارش پیام کارتهای پستی جشن گرفتند . در همان سال کارتهای چشم‌نواز هلیگولند چاپ شدند.

این فیلم‌ساز افزود: در این زمان دولتهای جهان از انحصار حق چاپ کارت‌پستال‌ها صرفنظر کردند و صدها چاپخانه در خصوصی وارد عرصه شدند.در ابتدای سال ۱۸۹۸ ناشران امریکایی اجازه یافتند کارتهایی با عنوان کارت پستی خصوصی تحت قانون ۱۹ می ۱۸۹۸ کنگره چاپ کنند و به فروش رسانند. بدین گونه از سال ۱۸۹۹ آغاز دوره کارت‌پستال‌های تصویری فرا رسید و تا سال ۱۹۰۲ علاقه جهانی برای جمع آوری کارت‌پستال مانند گسترش آتش در جنگل بین مردم همه‌گیر شد. بسیاری از مردم با اشتیاق جنون‌آمیزی کارت پستال می‌خریدند و به ویژه برای قشر جوان سرگرمی لوکس و لذت بخشی به شمار می‌رفت.

او در تشریح پیشینه چاپ و نشر کارت پستال تصویری در ایران گفت: رفته رفته کشورهای بیرون از جهان غرب هم گام به عصر طلایی کارت پستال‌های مصور نهادند؛ ایران دوره مظفری نیز به این جریان پیوست و علاوه بر ناشران خارجی و ایرانی دولت قاجار هم اقدام به نشر کارت پستال تصویردار کرد.در دوران مشروطه خواهی و به خصوص ماه‌های مبارزه و مقاومت مردم تبریز برای دفاع از مشروطه، عکس به عنوان ابزار آگاهی از اخبار کشور مورد استقبال مردم قرار گرفت و تکثیر عکسهای آن دوره از طریق کارت پستال کاربست سیاسی به آنها بخشید.

این تهیه کننده و چهره فرهنگی کشور، پیرامون وضعیت انتشار کارت‌پستال‌ها خاطرنشان‌کرد: از سه دهه پایانی سلطنت قاجار ناشران مختلف خارجی و داخلی کارت‌پستال‌های تصویری با موضوع ایران منتشر می‌کردند. نخستین ناشر خصوصی کارت پستال در ایران، احتمالا تجارت‌خانه کاشانی بود این تجارت‌خانه در سال ۱۲۷۲ شمسی باربر با ۱۸۹۳ میلادی توسط آقا سید عبدالرحیم کاشانی در تهران تأسیس شد.آقا سید عبدالرحیم پرکارترین ناشر کارت‌پستال در دوره قاجار بود. شیوه کار او در زمینه تولید و نشر کارت‌پستال تفاوت چندانی با شیوه کار دیگر ناشران هم عصرش نداشت تصاویر کارت‌پستال‌هایش معمولا از میان عکسهای عکاسان حرفه‌ای بر می‌گزید و گاه از نقاشان معاصرش می‌خواست موضوعاتی را نظیر مشاغل یا چهره مشاهیر برایش تقاشی کنند.

اسکویی افزود: یکی دیگر از موسسات نشر و فروش کارت‌پستال در تهران دوره قاجار کتابفروشی شیخ حسن بود این کتاب فروشی در انتهای خیابان ناصریه زیر عمارت شمس‌العماره قرار داشت و پاتوق بسیاری از کتاب دوستان و روشنفکران مهم آن روزگار بود.شیخ حسن به نشر کارت پستال هم می‌پرداخت اما در مقایسه با سایر ناشران آن دوره کم کار بود.موسسه شناخته شده دیگری که در تهران به نشر و فروش کارت‌پستال می‌پرداخت مغازه گلستان بود بانیان این مغازه مراد بن ابراهام شالم و برادرش اشر بن ابراهام شالم هر دو از کلیمیان تهران و به گمان زیاد از فارغ التحصیلان مدرسه نوبنیان آلیانس بودند.

انتهای پیام/

کد خبر 1403032000949
دبیر مهدی نورعلی

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha